Ngày nay một số công ty đã xem chuỗi cung ứng như lợi thế cạnh tranh của mình trong việc duy trì sự tăng trưởng bền vững. Vì thế nhà quản trị chuỗi cung ứng ngày càng có vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển của công ty. Cụ thể là các nhà quản trị phải thực hiện thiết kế, lên kế hoạch, thực thi và kiểm soát toàn bộ các hoạt động trong chuỗi cung ứng nhằm tạo ra giá trị cho công ty. Để có thể thực hiện tốt vai trò của mình, các nhà quản trị chuỗi cung ứng cần phải có những kiến thức, kỹ năng và năng lực về chuỗi cung ứng. Bài viết sẽ giới thiệu mô hình về năng lực cho nhà quản trị chuỗi cung ứng. Mô hình này được Hiệp hội về Quản trị Hoạt động APICS (APICS – The Association for Operation Management) xây dựng dựa trên các nguyên tắc đào tạo của Cơ quan Lao động Mỹ (www.doleta.gov).

Hình : Mô hình năng lực quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả.

Nguồn : APICS The Association for Operations Management

Mô hình năng lực dành cho nhà quản trị chuỗi cung ứng bao gồm bảy loại năng lực mà các nhà quản trị chuỗi cung ứng phải “sở hữu” được để thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ và công việc của mình. Mặc dù mô hình được xây dựng theo hình kim tự tháp, tuy nhiên điều đó không mang ý nghĩa cấp bậc hay năng lực càng ở vị trí cao càng khó hay quan trọng hơn các năng lực ở vị trí thấp. Mà ở đây mô hình kim tự tháp này cho thấy tính đặc thù và tính chuyên biệt của nhà quản trị chuỗi cung ứng so với các nhà quản trị khác. Nếu như ở mức độ nền tảng với 3 nhóm năng lực : cá nhân, học thuật và làm việc mà hầu hết bất kỳ nhà quản trị nào cũng có thì ở mức độ chuyên nghiệp và nghề nghiệp nhà quản trị phải có những năng lực về điều hành hoạt động và chuỗi cung ứng – đây chính là tính đặc thù của nhà quản trị chuỗi cung ứng.

Ở cấp độ nền tảng, nhà quản trị chuỗi cung ứng cần phải có ba nhóm năng lực chính là : năng lực cá nhân, học thuật và năng lực làm việc. Nhóm năng lực này cho phép nhà quản trị chuỗi cung ứng bắt đầu sự nghiệp của mình.

Năng lực cá nhân : đây là nhóm kỹ năng cần thiết không chỉ cho công việc mà còn cho cuộc sống. Năng lực này thường gọi là những kỹ năng mềm (soft skills) và thường được học thông qua gia đình, xã hội và cộng đồng và được trao dồi qua thực tiễn công việc. Năng lực này thường thể hiện “cái tôi” của cá nhân nên rất khó đánh giá.
Năng lực học thuật : đây là nhóm kỹ năng mà được rèn luyện chủ yếu qua các trường học. Năng lực này thường bao gồm chức năng nhận thức và phương cách suy nghĩ. Năng lực này có thể được sử dụng trong bất kỳ ngành nào cũng như bất kỳ nghề nghiệp nào.
Năng lực làm việc : đây là nhóm kỹ năng được rèn luyện chủ yếu thông qua công việc. Năng lực này thường thể hiện động lực, phương cách ứng xử cũng như cách quản lý của cá nhân.

Nếu như ở cấp độ nền tảng đòi hỏi nhà quản trị chuỗi cung ứng có được 03 năng lực cá nhân để bắt đầu sự nghiệp thì ở cấp độ chuyên nghiệp nhà quản trị chuỗi cung ứng cần phải có những năng lực thuộc về ngành của mình để phát triển sự nghiệp của mình.

Năng lực hoạt động : đây là nhóm kỹ năng liên quan đến chức năng của nhà quản trị chuỗi cung ứng trong doanh nghiệp – đó là chức năng hoạt động (operations). Chức năng này sẽ khác với marketing và bán hàng, tài chính và chiến lược, công nghệ thông tin, pháp lý và nhân sự.
& 6 . Năng lực chuỗi cung ứng : đây là nhóm kỹ năng riêng biệt cho nhà quản trị chuỗi cung ứng. Nếu như năng lực hoạt động là cần thiết cho nhà quản trị chuỗi cung ứng, Giám đốc sản xuất, Giám sát chất lượng, Giám đốc mua hàng, và Giám đốc Logistics, thì năng lực chuỗi cung ứng là kỹ năng riêng cho nhà quản trị chuỗi cung ứng. Năng lực này đòi hỏi nhà quản trị chuỗi cung ứng phải biết chọn ra vị trí chiến lược cho nhà xưởng và nhà kho trong toàn bộ hệ thống cung ứng của mình, chọn ra các đối tác chiến lược và thực hiện thuê ngoài, và có cái nhìn xuyên suốt toàn bộ dòng cung ứng của mình.

Yêu cầu cụ thể cho nhà quản trị chuỗi cung ứng : nhà quản trị chuỗi cung ứng ít nhất phải đạt được trình độ cử nhân. Hơn thế nữa nhà quản trị này cần phải là thành viên của Hiệp hội ngành quản trị chuỗi cung ứng và đạt được chứng chỉ cụ thể trong ngành, ví dụ công việc của nhà quản trị chuỗi cung liên quan đến kho phân phối thì cần phải có những chứng chỉ về an toàn và phòng cháy chữa cháy.

Trên đây là mô hình gồm bảy (07) năng lực cần thiết cho một nhà quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả. Hy vọng rằng mô hình này hữu ích đối với:

Những bạn trẻ đang theo đuổi ngành chuỗi cung ứng như một nghề.
Những doanh nghiệp đang muốn xây dựng năng lực cho các nhà quản trị chuỗi cung ứng
Những tổ chức tư vấn và đào tạo về chuỗi cung ứng.

Chúng tôi cũng hi vọng trong tương lai Việt Nam chúng ta sẽ có những bộ tiêu chuẩn về nghề nghiệp nhằm giúp định hướng đúng hơn vào nghề và giúp người lao động có thể tận dụng tối đa khả năng của mình. Lựa chọn đúng con đường đã quan trọng thì việc làm sao đi được đúng trên con đường ấy cũng không kém phần quan trọng.